De Aziatische hoornaar (Vespa velutina), is een wespensoort die oorspronkelijk afkomstig is van Zuidoost-Azië. Deze hoornaar is echter geïntroduceerd in andere delen van de wereld en is aan een sterke opmars bezig in Europa. Hier wordt hij beschouwd als een invasieve exoot en wordt er actief geprobeerd deze populatie onder controle te krijgen.
Beschrijving
De Aziatische hoornaar (Vespa velutina) heeft een opvallend uiterlijk dat zich onderscheidt van veel andere wespensoorten. Hier zijn enkele kenmerken van het uiterlijk van de Aziatische hoornaar:
- grootte: De Aziatische hoornaar is groter dan veel inheemse wespensoorten. De koninginnen kunnen een lengte van ongeveer 3 cm bereiken, terwijl de werksters iets kleiner zijn.
- kleur: Het lichaam van de Aziatische hoornaar is overwegend donkerbruin tot zwart, met een opvallende oranjegele band aan het achterlijf. De kop is donker, en het borststuk heeft donkere vlekken.
- poten: Deze zijn geel aan de uiteinden, wat een opvallend contrast vormt met de donkere kleur van het lichaam.
- vleugels: Ze hebben donkere vleugels, die donkerbruin tot zwart van kleur zijn.
- kop en ogen: De kop is oranje, groot en heeft kauwende monddelen. De ogen zijn relatief grote samengestelde facetogen, wat typerend is voor wespen.
- angel: Zoals bij alle wespen, hebben ze een angel die ze kunnen gebruiken voor verdediging.
Verwar de Aziatische hoornaar niet met de Europese hoornaar.
In onderstaande afbeelding zie je de verschillen tussen de Aziatische en de Europese hoornaar.
De Europese hoornaar is groter en heeft een overwegend geel achterlijf, zijn poten zijn roodbruin van kleur. Het typische kenmerk van de Aziatische hoornaar zijn de gele poten en slechts 1 geeloranje band op het achterlijf.
Bedreiging biodiversiteit
De Aziatische hoornaar vormt een bedreiging voor de biodiversiteit omdat hij een roofzuchtige impact heeft op lokale insectenpopulaties. Deze hoornaars zijn bekend om hun aanvallen op bijenkolonies, waarbij ze bijen vangen om ze als voedsel voor hun larven te gebruiken. Dit gedrag heeft een negatieve invloed op populaties van inheemse insecten, met kans op ontwrichting van de ecologische balans in een bepaald gebied.
Het predatiegedrag van de Aziatische hoornaar kan ook leiden tot veranderingen in de beschikbaarheid van bestuivers, wat gevolgen heeft voor de reproductie van planten en de algemene gezondheid van ecosystemen. In sommige gevallen kan de introductie en vestiging van de Aziatische hoornaar leiden tot concurrentie met inheemse soorten en mogelijk zelfs tot het verdwijnen van bepaalde insectenpopulaties.
Daarom wordt het beheersen van de verspreiding van de Aziatische hoornaar als belangrijk beschouwd om de biodiversiteit en het ecologische evenwicht te behouden. Het is essentieel om maatregelen te nemen om de impact van deze invasieve exoot op lokale ecosystemen te beperken.
Levenscyclus
Lente (maart – mei)
Start van een kolonie: De koningin, die de winter heeft overleefd, ontwaakt uit haar winterslaap en begint een nieuwe kolonie. Ze zoekt een geschikte locatie, zoals een boomholte of menselijke structuren om haar primair nest te bouwen. De koningin legt eitjes en verzorgt deze zodat ze uitgroeien tot werksters.
Zomer (juni – augustus)
Opbouw van het nest: De werksters nemen de taak van het uitbreiden van het nest over. Dit wordt opgebouwd uit een papierachtige substantie, gemaakt van gekauwd hout, gemengd met speeksel.
Taakverdeling: De kolonie groeit, en de werksters nemen specifieke taken op zich, zoals het verzorgen van de eitjes, het voeden van larven en de verdediging van het nest.
Groei: De kolonie groeit behoorlijk en door plaatsgebrek beginnen de werksters met de bouw van een secundair nest of wordt het primair nest verder uitgebouwd. Het secundaire nest bevindt zich binnen enkele tientallen meters van het primair nest, en is beduidend groter.
Secundair nest: Dit nest kan zeer groot worden met veel individuen het bevindt zich vaak op zeer grote hoogte. Aan de onderkant – zijdelings bevindt zich de ingang. Omdat deze nesten zich vaak in boomkruinen bevinden, zijn ze moeilijk te vinden.
Herfst (september – november)
Activiteit: een nest kan tot zeer laat op het jaar nog actief zijn, tot half november en soms nog later zijn geen uitzondering.
Voortplanting: De nieuwe koninginnen en mannetjes verlaten het nest en paren.
Sterven van de kolonie: De werksters en mannelijke hoornaars sterven, terwijl bevruchte koninginnen op zoek gaan naar een geschikte overwinteringsplaats.
Winter (december – februari)
Overwintering: De nieuwe koninginnen overwinteren op beschutte plaatsen en kunnen in het voorjaar de jaarcyclus herhalen. Efficiënte beheersmaatregelen zijn nodig om de impact van deze soort op de biodiversiteit te beperken.
Filmpje over de Aziatische Hoornaar door vespawatch: